Bối Cảnh và Quyết Tâm Chiến Lược
Bước sang năm 1950, cuộc kháng chiến của ta có những chuyển biến quan trọng. Để phá vỡ thế bao vây của địch, khai thông đường liên lạc quốc tế với các nước xã hội chủ nghĩa anh em, và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định mở Chiến dịch Biên giới. Đây là lần đầu tiên ta chủ động mở một chiến dịch tiến công quy mô lớn, thể hiện sự trưởng thành vượt bậc của quân đội.
Đòn "Điểm Huyệt" vào Đông Khê
Mục tiêu của chiến dịch là tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng một phần biên giới Việt-Trung. Sau khi phân tích kỹ lưỡng, Bộ Chỉ huy chiến dịch, với sự có mặt trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã chọn Đông Khê làm mục tiêu then chốt. Đánh vào Đông Khê, một vị trí hiểm yếu nhưng tương đối cô lập, sẽ chia cắt hoàn toàn tuyến phòng thủ của địch trên Đường số 4, buộc quân Pháp ở Cao Bằng phải rút chạy và quân ở Thất Khê phải ứng cứu, tạo điều kiện cho ta "đánh điểm, diệt viện".
Diễn Biến và Những Trận Đánh Lịch Sử
Sáng ngày 16 tháng 9 năm 1950, quân ta nổ súng tấn công cứ điểm Đông Khê. Sau hơn 2 ngày chiến đấu ác liệt, ta hoàn toàn làm chủ cứ điểm. Mất Đông Khê, quân Pháp ở Cao Bằng rơi vào tình thế bị cô lập, buộc phải rút lui theo Đường số 4. Cùng lúc đó, một cánh quân Pháp từ Thất Khê được lệnh tiến lên để đón cánh quân từ Cao Bằng về. Cả hai cánh quân này đều rơi vào trận địa mai phục của ta.
Hàng loạt trận đánh tiêu diệt quân địch diễn ra trên đoạn đường từ Cao Bằng đến Thất Khê, biến Đường số 4 thành "con đường chết" của quân Pháp. Hai binh đoàn tinh nhuệ của Pháp là Le Page và Charton đã bị xóa sổ hoàn toàn.
Kết Quả và Ý Nghĩa Vang Dội
Chiến dịch Biên giới Thu-Đông 1950 kết thúc thắng lợi rực rỡ. Ta đã giải phóng một vùng biên giới rộng lớn từ Cao Bằng đến Đình Lập, với chiều dài 750km. Tuyến phòng thủ của Pháp trên Đường số 4 bị đập tan. Quan trọng hơn cả, chiến thắng này đã phá vỡ thế bị bao vây của căn cứ địa Việt Bắc, khai thông con đường nối liền cách mạng Việt Nam với các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Trung Quốc.
Thắng lợi này đã giúp quân đội ta giành được quyền chủ động chiến lược trên chiến trường chính Bắc Bộ, đẩy quân Pháp vào thế bị động đối phó. Đây là một bước ngoặt lớn, tạo đà cho những thắng lợi to lớn hơn về sau.